KORISNE INFORMACIJE

Prvi kamini bili su sa otvorenim ložištima kod kojih nije postojala nikakva kontrola sagorijevanja drveta, dovod vazduha nije bilo moguće kontrolisati, a većina toplotne energije koju su proizvodili je odlazila kroz dimnjak u atmosferu. Iskoristivost tih kamina bila je 10-20%, a onda se, pojavom zatvorenih ložišta, to drastično promijenilo. Iskoristivost zatvorenih ložista iznosi preko 70% (nove generacije kamina preko 80-85%), znatno se smanjuje potrošnja drveta, a zagrijavanje prostora je puno bolje, brže i čistije. Dakle, zatvorena ložišta izrađena od gusa ili čelika proizvode puno više snage uz manju potrošnju goriva u odnosu na otvorene kamine. Sa tom energijom možete zagrijavati i druge prostorije kanalisanjem toplog vazduha putem prirodne konvekcije ili pod pritiskom ventilatora. Moguce je ugraditi kamine koji imaju integrisan ventilator koji topli vazduh kroz sistem kanala upumpava u druge prostorije i na taj način dobija se jako efikasan i brz sistem zagrijavanja cijelog stana. U drugom slučaju, moguće je instalirati i kamine koji imaju ugradjen kotao za toplu vodu, a koji možete povezati na sistem centralnog grijanja i opet, grijati kompletan prostor. Zavisno od zapremine prostora izračunava se kolika snaga kamina je potrebna da bi mogao kvalitetno grijati sve prostorije.

Prilikom rada kamin se zagrije i vrši emisiju toplote u prostoriju. Zavisno od tipa kamina, načina izrade, pozicije i dimenzije stakla emisija toplote vrši se kroz staklo i kroz kućište ložišta kamina. Zavisno od slučaja do slučaja kroz staklo se emituje oko 1/3 energije, dok se kroz kućište emituje 2/3 energije. U nekim slučajevima je obrnut odnos, a to zavisi od tipa ložista, njegove namjene, karakteristika i sl. Jedan dio toplote odnose i dimni gasovi kroz dimnjak. Računajući na to da se velika količina energije prenosi na oblogu ložišta neophodno je pravilno izgraditi oblogu kamina koja će omogućiti nesmetanu konvekciju vazduha, a samim tim i hlađenje ložišta da ne bi došlo do oštećenja kako ložišta, tako i obloge kamina. Stručnom izgradnjom ćete postići maksimalno iskorištenje snage kamina, uz adekvatno hlađenje obloge i ložišta.

Većina kamina iz naše ponude može zagrijavati prostor od cca 80-100 m2, dok se kanalisanjem toplog vazduha i izborom odgovarajućeg ložišta to može povećati i do 200 m2, pa čak i više. Takodje, kamini sa ugradjenim kotlom su predvidjeni za zagrijavanje kompletnih stambenih jedinica.  Ovde treba pripaziti na kvalitet izolacije objekta, visinu prostorija, količinu staklenih površina, kao i na kvalitet i intenzitet loženja drveta ili drugog goriva koje se koristi.

Budući da je većina naših kamina predviđena za sagorijevanje drveta o tom gorivu ćemo voditi riječ. Da bi jedan kamin mogao da ostvari svoju punu snagu i ostvari kvalitetno zagrijavanje potrebno je imati kvalitetno drvo za loženje. Kvalitet drveta bitno utiče na proizvodnju snage prilikom sagorijevanja pa je zato bitno ložiti samo kvalitetno i pravilno isušeno drvo. Preporučuje se da se loži drvo što veće tvrdoće, u našem slučaju bukva ili hrast. Drvo koje je tek posječeno sadrži do 75% vlage i njegovim izgaranjem stvara se otprilike 1 kW energije po kilogramu drveta. Drvo koje je upola suvo (odležalo par mjeseci) ima vlagu od oko 30-35% i može dati do 3 kW/kg. Najidealnije drvo za loženje je ono koje ima vlagu 12-20%, jer kao takvo može da stvori snagu 4-4,5 kW/kg, a sve što je suvlje stvara veću energiju, međutim vrlo brzo sagorijeva, stvara višu temperaturu u ložištu što može negativno da se odrazi na ložište kamina, dimne cijevi i dimnjak. Da biste drvo doveli na koliko toliko prihvatljivu vlažnost, potrebno je na kraju grejne sezone pripremiti drva za narednu, tako da drvo ima nekih 7-8 mjeseci da se osuši i vlaga svede na prihvatljivu mjeru. U suprotnom imaćete znatno manju iskoristivost drveta, više dima i štetnih gasova, kao i povećanu količinu katrana i kondenzacije u dimnjaku. Takođe, staklo na kaminu se više prlja kad je drvo vlažno. Drva bi trebala biti iscjepana na cjepanice prečnika desetak centimetara, složena na suvom i prozračnom mjestu. Jako je bitno ne ložiti otpadne materijale kao što je iverica, lakirane daske i sl jer prilikom sagorijevanja dolazi do skupljanja naslaga na zidovima kamina i dimnjaka što može dovesti do zapaljenja dimnjaka, a i oštećenja ložišta. Takođe, zimzeleno drvo nije poželjno jer oslobađa veliku količinu smole koja se taloži na zidovima dimnjaka i ložišta, a stvara i prilično gust crni dim. U nekim zemljama je zabranjeno loženje zimzelenog drveta. Može se koristiti kao potpala jelovo drvo, ali samo kao potpala, nikako kao glavno gorivo.

Prilikom sagorijevanja oslobadja se gas ugljen-monoksid (CO) i gas ugljen-dioksid (CO2). Količina CO2 koja se stvori prilikom sagorijevanja suvog drveta se putem fotosinteze ponovo pretvori u drvo i kiseonik, što znači da sagorijevanjem drveta imamo izbalansirano kruženje materije u prirodi, za razliku od fosilnih goriva. Uvođenjem inovativnih tehnologija sa dodatnim sagorijevanjem emisija ugljen-monoksida i ugljen-dioksida je svedena na najmanju moguću mjeru (evropski propisi nalažu da CO stopa mora biti ispod 0,6). Većina kamina iz naše ponude ima CO stopu 0.1-0,3. Zahvaljujući tome kamini dobijaju sertifikate  koji garantuju da je iskoristivost iznad 70%, a emisija CO ispod 0,6%, a što omogućava smanjenu potrošnju energenata i emisije štetnih otpada u atmosferu. Ovi sertifikati su snažan argument grijanju na drva, a ekonomski gledano, drvo je prirodan i obnovljiv izvor energije, i sa racionalnim upravljanjem drvnim resursima čini ovo gorivo pristupačnijim u odnosu na ostale vrste goriva. Ekološki gledano, drvo je pravi odgovor na standarde uvedene protokolom u Kjotu o emisiji CO2.

Gledajući na cijene energenata možemo zaključiti da su drvo i pelet najjeftiniji energenti. To nam je prikazano u narednoj tabeli. Računajući energetsku vrijednost pojedinih goriva sa njihovom cijenom i iskoristivošću kotla ili kamina dolazimo do cijene po kWh. Prilično je jasno da su pelet i drvo dvostruko jeftiniji energenti od ostalih goriva. Takođe, treba napomenuti da su oba goriva iz obnovljivih izvora energije, emisija štetnih gasova je minimalna, u skladu sa međunarodnim propisima, za razliku od fosilnih goriva. Na oko, električna energija je najčistiji oblik energije, ali je kod nas proizvodnja električne energije bazirana u većem dijelu na termoelektranama koje kao gorivo koriste ugalj, a koji je medju najvećim zagađivačima atmosfere. Ovde treba napomenuti da je cijena kWh dobijenog el.energijom u našoj tabeli 2,5 puta veća nego cijena kWh dobijenog drvetom i peletom.

Svako drvo uobičajeno sadrži oko 50% ugljenika (C), oko 6% vodonika (H), oko 43% kiseonika (O), a ostatak čini anorganski pepeo. Ovi procenti u odnosima pomalo variraju od vrste to vrste drveta, područja i uslova rasta i td. Potpuno sagoreno drvo oslobađa oko 50% ugljen-dioksida  i 50 % posto vode (vodene pare). Potpunim sagorijevanjem  oslobađaju se samo ove dve supstance, bez štetnih gasova i drugih materija uz jako mali procenat pepela. Međutim, potpuno sagorijevanje u praksi nije moguće, pogotovo ne u ložištima kamina i kotlova, te se tom prilikom oslobađaju i druge materije poput ugljen-monoksida i drugih ugljo-vodonika. Stalnim napretkom tehnologije u oblasti proizvodnje kamina i kotlova količina ovih drugih materija se smanjuje, a sagorijevanje je sve bolje i potpunije.

Drvo sagorijeva u sledećima fazama:

Faza 1 – Zagrijavanje i sušenje drveta. Kad drvo dođe u kontakt sa toplotom dolazi do zagrijavanja i pri temperaturi od oko 100 C voda u drvetu počinje isparavati i drvo se počinje sušiti. Nakon što je voda izbačena iz drveta nastupa druga faza.

Faza 2 – Isparavanje gasova. Kako temperatura drveta raste od 100-300 C oslobađaju se glavni gasovi – ugljen-dioksid, ugljen-monoksid, acetatna i metanska kiselina. Gasovi oslobođeni u ovoj fazi ne počinju sagorijevati sve dok se vodena para poptuno ne odstrani, a drvo ostvari potrebno visoku temperaturu. Stoga je važno da drvo bude suvo da bi se hemijski procesi prilikom sagorijevanja drveta obavljalo brzo i nesmetano. Na nekih 150 C počinju fizičke promjene na drvetu – drvo mijenja boju, pojavljuju se pukotine kroz koje gasovi lakše napuštaju drvo, a već na 300 C drvo se počinje rapidno raspadati.

Faza 3 – Sagorijevanje. Tek nakon što je voda u najvećem dijelu isparila a temperatura drveta porasla na oko 300 C nastaje ova faza. Ovo je faza u kojoj se proizvodi toplota, a nastaje na dva načina – primarnim i sekundarnim sagorijevanjem. Primarno sagorijevanje započinje na oko 282 C i ide prema 482 C te rezultira oslobađanjem velike količine toplotne energije. Primarno izgaranje oslobađa velike količine neizgorelih gasova – metan, metanol, određene kiseline, vodenu paru i ugljen-dioksid. Ovi gasovi sadrže i do 60% potencijalne energije drveta. Njihovo sagorijevanje je stoga bitno radi postizanja što većeg stepena sagorijevanja i oslobađanja najvećeg dijela toplote. Ovi gasovi ne sagorijevaju na površini drveta zbog nedostatka kiseonika koji se iskoristio u primarnoj fazi ili zbog niske temperature drveta. Uslovi potrebni za njihovo sagorijevanje su dovoljna količina kiseonika i visoka temperatura u ložištu od oko 600 C. Ovdje se posebno ističu ložišta koja su izrađena sa tzv ’’dopunskim sagorijevanjem’’ kod kojih je dizajnerskim trikovima omogućeno kvalitetnije sagorijevanje zaostalih gasova čime se povećava efikasnost ložišta i smanjuje emisija štetnih materija u atmosferu.

Faza 4 – Izgaranje drvene mase. Tokom izgaranja drveta, nakon što su oslobođeni svi gasovi iz njega, ugljenikovi lanci celuloze i lignina ostaju u njemu. Ugljen gori dugo sa niskim stepenom stvaranja toplote. Temperature koje se tad razvijaju u žaru kreću se između 500 i 800 C, pri čemu nema velikog plamena niti pojave čađi, a karakterističan je po kratkim plamičcima. Gorenje ugljenika (žara) je bitno zbog oslobađanja dodatne količine energije koja je važna za ukupni postotak sagorijevanja, te zbog njegovog dugog gorenja, na njega se može staviti novo drvo i tako započeti novi proces sagorijevanja drveta.